امروز تجارت الماس خون (الماس نامشروع) برای تقویت و پشتیبانی فعالیتهای تروریستی غیرقانونی به یک نگرانی بین المللی مبدل شده است. در کشورهایی که از این مساله آسیب دیدهاند حقوق بشر و امنیت بسیار کم رنگ شده است. همچنین تعهداتی که منشور ملل متحدد بر عهده دولتها گذاشته است با این مقوله کاملاً تهدید می شود. باتوجه به اینکه اقدام فوری بینالمللی برای جلوگیری از تاثیر منفی مشکل الماسهای خون در تجارت الماس های مشروع که سهم مهمی در اقتصاد بسیاری از کشورهایی تولید کننده، فرآوری، صادرکننده و واردکننده و به ویژه کشورهای در حال توسعه ضرورت دارد، این پیمان بینالمللی با نام “پیمان کیمبرلی” شکل گرفته است. عضویت در این پیمان حاوی نکات و مطالب ذیل است؛
- مشارکت و حمایت از تمام قطعنامه فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد در این پیمان به خصوص قطعنامههای 55 و 56 با محوریت تاکید بر صدور گواهی بین المللی بر اساس حداقل استانداردها و براساس شیوه های ملی
- توجه به ابتکارهای کشورهای پیش رو مثل آنگولا، کنگو، گینه و سیرالئون و شورای الماس جهانی و استفاده از تجربیات این کشورها
- تعریف یک سیستم خود کنترلی داخلی توسط کشورهای عضو برای مبارزه با الماس های نامشروع در زتجیره تولید، واردات و صادرات
- صدور گواهی نامه بین المللی برای الماس خام می بایست با قوانین بین المللی حاکم بر تجارت بین المللی همخوانی داشته باشد.
- حاکمیت دولتها باید محترم شمرده شود و اصول برابری منافع متقابل و اجماع باید رعایت شود.
- در بخش اول این عهدنامه بین المللی تعاریف دقیقی وجود دارد که می بایست مورد بررسی دقیق قرار گیرد مانند؛ الماس کاننلکیت، گواهی فرآیند کمیبرلی ، ناظر، پارسل سازمان اقدام منطقه ای، الماس راف، ترانزیت و …
- در بخش دوم این پیمان که به خصوصیات این پیمان (فرآیند) می پردازد نکاتی یادآور شده است ؛
الف- هر محموله الماس ملزم به داشتن گواهی کیمبرلی است.
ب- گواهی فوق می بایست حداقل استانداردها را دارا باشد.
ج- گواهی فوق می بایست حداقل ویژگی ها را (پیوست یک) …. و اضافه بر آن ایرادی ندارد.
د- به منظور انجام استعلام هر عضو از طریق ریاست پیمان می بایست دیگر اعضا را از ویژگی های گواهی خود مطلع کند.
- در بخش سوم این پیمان تعهدات تجاری اعضای عضو برای تجارت الماس خام آمده است که شامل ؛،
الف- داشتن گواهی معتبر ج- تعهد تبادل الماس تنها با اعضا
ب- مشخصات تائیدیه و عمر گواهی د- حفظ امانت در قلمرو اعضاء
- بخش چهارم که مربوط به کنترل های داخلی اعضاء می باشد شامل ؛
الف- ایجاد سیستم کنترلی برای تمایز الماس های پاک از نامشروع
ب – تعیین مرجع (وارد کننده و صادر کننده)
ج- ظروف وبسته بندی
د- وضع قوانین برای اجرای پیمان، صدور گواهی و مجازات های بازدانده و متناسب با تخلفات
ه- دادههای مربوط به بسته ها را جمع آوری و مطابق بخش 5 مبادله کند.
و- کنترل داخلی متناسب با مکان (پیوست II)
- اصل خود تنظیمی صنعت؛ اعضا می دانند که یک سیستم خود تنظیمی صنعت سیستمی از تضامین را فراهم می کند که از طریق حسابرسی شرکتهای مستقل و به وسیله حمایت جریمه های تعیین شده توسط صنعت پشتیبانی می شود که به ردیابی معاملات الماس خام توسط مقامات دولتی کمک می کند.
- بخش پنجم که به همکاری اعضا و شفافیت می پردازد شامل موارد ذیل است ؛
الف- به اشتراک گذاشتن قوانین و اطلاعات از طریق رئیس پیمان به زبان انگلیسی
ب- جمع آوری و اشتراک دادهها از طریق کرسی داخلی
ج- تبادل تجربیات
د- بررسی طرح های پیشنهادی سایر اعضاء در مورد بهبود وضعیت مطلوب در صدور گواهی نامه ها
ه- بررسی قوانین دیگر اعضا در مورد ایزوله بودن آنها نسبت به وجود الماس های آلوده (الماس های نامشورع) …
و- همکاری با دیگر اعضا برای حل مشکلات غیرعمدی
ز- اعمال تشویق از طریق دولتهای خود اعضا برای امور گمرک و قانونی
- فصل ششم پیمان مربوط به امور اداری است که شامل ؛
الف – جلسات؛ که شامل 5 بند و به نحوه شرکت در جلسات می پردازد.
ب- پشتیبانی اداری؛ که شامل 4 بند و به نحوه پشتیبانی اداری از محتوای اداری و اعضاء این سند همکاری می پردازد.
ج- مشارکت ؛ که شامل 2 بند و به نحوه مشارکت اعضا می پردازد.
د- اقدامات اجرایی؛ که شامل 5 بند و به نحو انجام اقدامات اعضاء می پردازد.
ه- انطباق و پیشگیری از اختلاف و ) تغییرات ز) مکانیزم بررسی ح ) نحوه شروع پیمان برای اولین بار در دنیا می باشد.
که در پیوستهای 1 و 2 این پیمان جزئیات مربوط به حداقل های استاندارد صدور گواهی نامه، عناصر اختیاری گواهی نامه، توصیه های عمومی، توصیه هایی برای کنترل معادن الماس، توصیه های دیگر لازم در تجارت و … حمل نقل و مناطق آزاد تجاری آمده است. در پیوست سوم این پیمان به 6 شرط مربوط به نگهداری، انتشار آمار الماس های خام، گواهی ها، صادرات و واردات، تولید… و دوره های زمانی این انتشارات و تعهدات این انتشارات می پردازد.
نتیجه گیری و یادآوری نکات امنیتی و اقتصادی:
برای پیوستن به چنین عهدنامه و پیمان چند زمینه ای بین المللی بررسی نکات ذیل قبل از پیوست متن به آن لازم است:
- بررسی قطعنامه های سازمان ملل مورد اشاره در این پیمان مبنی بر نداشتن تعارض منافع ملی با این قطعنامه ها.
- بررسی دقیق و امنیتی حقوقی محتوای « سیستم خودکنترلی داخلی» مندرج در این پیمان.
- بررسی محتوای عبارت « سازمان اقدام منطقه ای » در فصل اول پیمان و از آن دست در جهت حفظ منافع ملی و اقتصادی کشور.
- تعارض منافع ملی و منطقه ای از منظر امنیتی با اشتراک گذاری اطلاعات مربوط به اطلاعات محموله های الماس که احتمالاً به پشتیبانی مالی محور مقاومت نیز خواهد پرداخت و بهترین روش برای انتقال ثروت، دارایی و پول بین کشورهای هم پیمان در شرایط تحریم می باشد.
- بخش سوم از فصل سوم این پیمان که مربوط به تبادل الماس تنها با اعضاء پیمان اشاره دارد با منافع امنیتی و اقتصادی ملی ما مغایر است.
- بخش پنجم از فصل چهارم این پیمان که مربوط به بسته ها و تبادل آن با اعضاء پیمان با منافع امنیتی و اقتصادی ملی ما مغایر است.
- « اصل خود تنظیمی صنعت» که در فصل 4 به آن اشاره شده کاملاً مبهم و احتمالاً با منافع امنیتی کشور در تضاد است.
- بخش های 1 و 2 فصل پنجم مربوط به اشتراک گذاشتن اطلاعات با دیگر اعضاء ممکن است با منافع امنیتی کشور در تضاد باشد می بایست مورد بررسی حقوقی قرار گیرد.